شاخص بورس چیست؟

امروزه یکی از بازارهای بزرگ برای جذب سرمایه، بازار بورس است که از تعداد خریدار و فروشنده اوراق بهادار تشکیل می شود.
هر ورق، نمایانگر یک سهم از یک شرکت محسوب می‌شود که از طرف شرکت منتشر شده و خریداران به ازای تملک آن به فروشندگان پول پرداخت می‌کنند.
در ابتدا این ورقه‌ها به صورت کاغذی بودند اما امروزه با الکترونیکی شدن بازارهای سهام، معمولا سهام‌ها مانند قدیم داد و ستد نمی‌شوند.
بازار بورس محل انجام این معاملات است در انگلیسی به آن Stock Exchange یا تعویض یا جابجایی سهام گفته می‌شود به این دلیل که در آن تعامل بین خریدار و فروشنده برای اوراق بهادار صورت می‌گیرد.

شاخص بورس

شاخص بورس، بیانگر عددی است که وضعیت کلی بورس و روند افت و خیز در بازار را نشان می‌دهد.
اصولا شاخص‌ها به طور کلی معیارهای مهمی برای سنجش هستند که با بررسی و تحلیل آن‌ها، می‌توان وضعیت گذشته و حال بورس را از جنبه‌های مختلف، ارزیابی کرد.
 شاخص معیاری است برای سنجیدن وضعیت عمومی بازارکه از بررسی تعداد مشخصی سهم (سهم‌های شاخص‌ساز) تشکیل می‌شود. 
تمام بورس‌های جهان شاخص‌های مختلفی دارند که بنا به تعریف متغیرهایی خاص را نمایندگی می‌کنند.
طبیعی است که در این شاخص ارزش تمام شرکت‌ها برابر نیست و وزن شرکت‌ها در شاخص کل متفاوت است.

شاخص کل TEDPIX

نام دیگر شاخص کل، «شاخص قیمت و بازده نقدی» (TEDPIX) است. 
این شاخص همان شاخصی است که همیشه در اخبار و رسانه‌ها از آن به عنوان شاخص بورس تهران صحبت می‌شود. شاخص کل در بین فعالان بازار و سرمایه‌گذاران یکی از پرکاربردترین شاخص‌هاست که تغییرات آن بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در بورس است.

شاخص قیمت‌ها 

شاخص مهم در بورس تهران شاخص قیمت (TEPIX) است که از اصلی‌ترین شاخص‌های بورس به شمار می‌رود.
شاخص قیمت تنها بیانگر روند عمومی تغییر قیمت سهام همه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار است.
در شاخص کل، هم قیمت سهم‌ها و هم سود سهم تاثیر دارند اما یک ملاک دیگر وجود دارد که به کمک آن می‌شود فقط تغییرات قیمت را دنبال کرد.
به این شاخص شاخص قیمت‌ها می‌گویند.

شاخص هم‌وزن 

سهم شرکت‌های بزرگ در شاخص کل بیشتر از سهم شرکت‌های کوچک است. به این دلیل اگر سهم چند شرکت بزرگ رشد کند اما دیگر سهم‌ها رشد چشمگیری نداشته باشند، ممکن است شاخص کل بالا برود.
دست‌کاری این شاخص کار دشواری است و نمی‌شود با حمایت از چند سهم آن‌ را تغییر داد.

به همین دلیل از شاخص هم‌وزن خالی استفاده می شود که در آن تمامی شرکت‌ها وزن مساوی دارند.
به خاطر وزن مساوی تمام نمادها، تغییر این شاخص کار دشواری است و نمی‌شود با حمایت از چند سهم آن‌ را تغییر داد. به همین دلیل محبوبیت بیشتری برای برخی از تحلیلگران دارد.

شاخص‌های دیگر

به غیر از شاخص کل، شاخص قیمت و شاخص هم‌وزن چند شاخص دیگر هم وجود دارد که با مطالعه و بررسی آن‌ها می‌توان به وضعیت عمومی بازار پی برد و درک درستی از آن داشت.

شاخص 30 شرکت بزرگ‌تر

این شاخص فقط نشان‌دهنده 30 شرکت بزرگ‌تر است. یعنی شرکت‌هایی که بیشترین ارزش بازار را دارند. ارزش بازار یک شرکت از فرمول زیر محاسبه می شود:

 (قیمت روز سهام شرکت) * (تعداد سهام آن شرکت) = ارزش بازار

شاخص 50 شرکت فعال‌تر

بورس، هر سه ماه یک بار فهرست شرکت‌های فعال‌تر را بر اساس میزان نقد شوندگی(خرید و فروش آسان‌تروسریع‌ترسهامشان) منتشر می‌کند.
شاخص 50 شرکت فعال‌تر شاخصی است که از 50 شرکت با بیشترین حجم معاملات ساخته می‌شود. این 50 شرکت، شرکت‌هایی با بیشترین ضریب نقدشوندگی هستند.
در این شاخص شرکت‌هایی با نقد شوندگی پایین‌تر حضور ندارند. 

شاخص صنعت

 شاخص صنعت، بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکت‌های فعال در بخش صنعت است و هدف آن فقط  شرکت‌های صنعتی است از جمله:
 فلزات اساسی، پتروشیمی‌ و خودروسازی‌ها.
عملکرد هر کدام از این صنایع تحت عنوان شاخص جداگانه‌ای مورد بررسی قرار می‌گیرد.
در این شاخص بانک‌ها، بیمه‌ها و شرکت‌های خدماتی نقش ندارند.