اوراق خزانه چیست؟

اوراق خزانه یا  treasury Bill یا T.B از اوراق بهادار قابل‌ معامله ‌ای هستند که می‌توانند قبل از سر‌رسید، بدون اعمال جریمه به وجه نقد تبدیل شوند.
این اوراق توسط دولت‌ها منتشر می‌شوند و سررسیدی زیر 1 ‌سال دارند.
در کشورهای دیگر این اوراق به قیمتی کمتر از ارزش اسمی فروخته می‌شوند و در سررسید معادل با ارزش اسمی بازخرید می‌شوند.

هدف اوراق خزانه

هدف اصلی انتشار اوراق توسط دولت‌ها، تامین کسری بودجه خود است.
این اوراق از ابزارهای مالی با ماهیت بدهی هستند و جزو اصلی‌ترین ابزار بازار پول جهت اعمال سیاست‌های پولی است.

تفاوت اوراق خزانه با اوراق خزانه اسلامی

 تنها تفاوتی که اوراق خزانه اسلامی با اوراق خزانه رایج در دنیا دارد این است که در ایران اوراق صادر شده به شکل مستقیم به طلبکاران داده می‌شود و آن‌ها در صورت نیاز به وجه نقد می‌توانند آن را در بازار فرابورس به فروش برسانند که این تفاوت ناشی از وجود مشکلات فقهی در اوراق خزانه رایج در دنیا است.

با استفاده از این اوراق دولت علاوه ‌بر تسویه بدهی‌های خود، می‌تواند در کنار کنترل وجوه نقد موجود در بازار  کسری بودجه خود را نیز از این طریق تامین کند.

اسناد خزانه اسلامی (اخزا ) چیست؟

اسناد خزانه اسلامی نوعی از ابزارهای مالی اسلامی است.
اخزا یک ابزار مالی مبتنی بر بدهی محسوب می شود.
این اسناد اوراق بهادار با نامی است که دولت آن را به جای بدهی‌های خود بابت طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای با قیمت اسمی و سررسید معین به طلبکاران غیردولتی واگذار می‌کند.

نحوه خرید و فروش اخزا 

رویه خرید و فروش اسناد خزانه در دنیا به این شکل است که به رقمی کمتر از قیمت اسمی به خریداران فروخته شده و از منابع مالی حاصل از فروش، بدهی‌های دولت پرداخت می‌شود.
اما به دلیل مسائل فقهی وارد بر این روش، دولت ایران، این اوراق را صادر و به شکل مستقیم به طلبکاران غیر دولتی واگذار می‌کند.
دارنده اوراق درصورت نیاز به وجه نقد، این اوراق را در بازار ابزارهای نوین مالی و ایران به فروش می‌رساند.
به عبارتی دیگر دولت به جای بدهی خود به طلبکارانش این اسناد را به آنها می دهد و آنها می توانند اسنادخزانه اسلامی یا اخزا را در بازار به فروش رسانذه و به پول خود برسند.

تعیین قیمت برای اسناد خزانه

روش ثبت سفارش

در این روش، قیمت های وارد شده توسط خریداران به صورت مخفی خواهد بود و تعداد سفارشات وارد شده توسط خریداران مجموعه افزایش می یابد به میزان حداقل 80٪ حجم کل اوراق عرضه شده باشد، قیمتی که کشف می شود باید طوری باشد که در آن قیمت حداقل 80٪ اوراق عرضه شده به فروش برسد.

طبق تصویر بالا، در قیمت 914،000 ریال 80٪ اوراق عرضه شده به فروش می رسد.
افرادی که قیمت های بالاتری  را برای خرید پیشنهاد دادند، می توانند این اوراق را با قیمت 914،000 ریال خریداری کنند.
افرادی که قیمت کمتری پیشنهاد دادند اوراقی دریافت نخواهند کرد.

روش حراج

در این روش، قیمت در یک جلسه معاملاتی و بر اساس رقابت خریداران تعیین می شودکه خریداران و فروشندگان در یک بازه زمانی وارد سامانه معاملاتی می شوند سپس بهترین قیمت خرید (بالاترین قیمت) و  بهترین قیمت فروش ‌(پایین ترین قیمت) منطبق سازی شده و معامله انجام خواهد شد.